Proto-Uralic/Ü: Difference between revisions

From FrathWiki
Jump to navigationJump to search
(not *ä)
(Álgu stuff, ê_a, sorting)
Line 18: Line 18:
| *süksü || *čɤkčɤ || '''śokś''' || *šəəžə || U. sižɯl || öös || style="color:red"| *tükəs || style="color:red"| *söɣəs || -
| *süksü || *čɤkčɤ || '''śokś''' || *šəəžə || U. sižɯl || öös || style="color:red"| *tükəs || style="color:red"| *söɣəs || -
| FSM (& Kh?) sibilant assimilation?
| FSM (& Kh?) sibilant assimilation?
|-
| "spit"
| *sülki || '''*čolkɤ''' || śeĺgä || *šööwəl || *śaalal || - || *süĺɣ- || *söjəɣ || -
|-
| "bosom"
| *süli || *sɤlɤ || śeĺ || *šööl || U. sul ~ K. sɯl || öl || '''*täl''' || *ɬöl || *tij
|-
|-
| "to tie"
| "to tie"
Line 35: Line 29:
| *ükteksä || *ɤkcé || vejksa || ?~inðekšə || - || - || - || - || -
| *ükteksä || *ɤkcé || vejksa || ?~inðekšə || - || - || - || - || -
| Cf. prev.
| Cf. prev.
|-
| "bosom"
| *süli || *sɤlɤ || śeĺ || *šööl || U. sul ~ K. sɯl || öl || '''*täl''' || *ɬöl || *tij
|-
|-
| "handle"
| "handle"
Line 63: Line 60:
| *tüveni || *tɤvé || - || *tüɣə || - || - || *tüwənt || '''*teeɣən''' || -
| *tüveni || *tɤvé || - || *tüɣə || - || - || *tüwənt || '''*teeɣən''' || -
| F. <font color="red">*süvä</font>?
| F. <font color="red">*süvä</font>?
|-
| "full"
| *türe- <!-- tyrmä tyrehty- tyrt(t)y- -->|| *tɤrɤ- || - || - || *tɯr- || - || - || - || *tirə
| Smy. might also be ← *täwði (per -ə)
|-
|-
| "year ring"
| "year ring"
| *süü || - || - || *šəəja || *si || - || - || - || *ti
| *süü || - || - || *šəəja || *si || - || - || - || *ti
| *süj(i)? *sü/ixi?  
| *süj(i)? *sü/ixi?  
|-
| "full"
| *türe- <!-- tyrmä tyrehty- tyrt(t)y- -->|| *tɤrɤ- || - || - || *tɯr- || - || - || - || *tirə
| Smy. might also be ← *täwði (per -ə)
|-
|-
| "new"
| "new"
Line 83: Line 80:
| "moss"
| "moss"
| - || - || - || - || K. teg ? || - || *tüŋk || *töŋk || -
| - || - || - || - || K. teg ? || - || *tüŋk || *töŋk || -
|-
| "spit"
| *sülki || '''*čolkɤ''' || śeĺgä || *šööwəl || *śaalal || - || *süĺɣ- || *söjəɣ || -
|-
| "to knead"
| - || - || - || *nööštəla- || U. nadź- || - || - || - || -
|-
| "to push"
| style="color:red"| *süsä- || *sɤskɤ- || - || *šööška- || - || - || - || - || -
| Liv. siskə-
|-
|-
| "to ask"
| "to ask"
Line 90: Line 97:
| *kümmen || - || kemeń || - || - || - || - || - || -
| *kümmen || - || kemeń || - || - || - || - || - || -
|-
|-
| "to milk"
| "(to) milk"
| *lüpsä- || - || style="color:#800000"| '''lovca-''' || - || - || - || - || - || -
| *lüpsä- || - || style="color:#800000"| '''lovca''' || - || - || - || - || - || -
|-
|-
| "to knead"
| "to coff"
| - || - || - || *nööštəla- || U. nadź- || - || - || - || -
| *rüki- || *rɤkɤ- || - || - || - || - || - || - || -
|-
| "to be engulf'd"
| *tüppe- || *tɤppɤ- || - || - || - || - || - || - || -
|-
| "imposing"
| *jühke- || *jɤskɤ- || - || - || - || - || - || - || -
|-
| "to hide in"
| *lümV- || *lɤmɤ- || - || - || - || - || - || - || -
|-
|-
| ""
| ""
Line 106: Line 122:
| for comparision
| for comparision
|- style="background:#A0FFA0"
|- style="background:#A0FFA0"
! colspan="10" | St. PU *ü_a (main difference Permic *ɯ ?)
! colspan="10" | St. PU *ü_a (main difference Mari *ə, *Permic *ɯ ?)
|-
|-
| "to push"
| "to push"
| *lükkä- || - || - || - || - || lök- || *lük- || *lök- || -
| *lükkä- || - || - || - || - || lök- || *lük- || *lök- || -
|-
|-
| "thick"
| "cold"
| - || *kɤsé || - || *kööžgə || *kɯz || - || - || *köɬ || -
| *külmä || *kɤlmé || keĺme || *kəlmə || *kɯnmɯ || - || - || - || -
|-
| "mute"
| *mükkä || *mɤkké- || - || *mək || *mɯk || - || - || - || -
|-
|-
| "elbow"
| "elbow"
| *küünärä || style="color:red"| '''*kɤrńélé''' || keńeŕ || ''*kəńer'' || *gɯr(dža) <!-- -ja in K.-->|| köńök  || *küŋgəl || *köń-ŋääj || -
| ''*küünärä'' || style="color:red"| ''*kɤrńélé'' || keńeŕ || *kəńer || *gɯr(dža) <!-- -ja in K.-->|| köńök  || *küŋgəl || *köń-ŋääj || -
|-
|-
| "with"
| "with"
| *möö || *mɤŋé- || mej || *möŋgə <!-- Hi *ə ~ Me *ö-->|| K. mɯ- || mög- || - || - || -
| *möö || *mɤŋé- || mej || ''*möŋgə'' <!-- Hi *ə ~ Me *ö-->|| K. mɯ- || mög- || - || - || -
|-
| "thick"
| - || *kɤsé || - || ''*kööžgə'' || *kɯz || - || - || *köɬ || -
| *-gi in Mari?
|-
|-
| "wart"
| "wart"
| *süklä || '''*čivlé''' || '''śiĺge''' || ''*šəɣəĺe'' || - || süĺ || - || - || -
| *süklä || '''*čivlé''' || '''śiĺge''' || *šəɣəĺe || - || süĺ || - || - || -
|-
|-
| "to bathe"
| "to bathe"
Line 133: Line 156:
|-
|-
| "upper"
| "upper"
| *ülä || *ɤl- || veĺ-ks || *wöölnə || *vɯl || - || '''*äl''' || '''*el-''' || ''*i-''
| *ülä || *ɤl- || veĺ-ks || ''*wöölnə'' || *vɯl || - || '''*äl''' || '''*el-''' || ''*i-''
| East *i-. Check Samic
| East *i-. *-ni in Mari? Check Samic
|-
| "side"
| *sürjä || - || style color="red"| '''šiŕä''' || - || - || - || - || - || -
|-
|-
| "ripe"
| "ripe"
Line 143: Line 163:
|-
|-
| "to stay"
| "to stay"
| *püsä- || - || pezo- || pižä- || - || - || - || - || -
| *püsä- || - || pezo- || '''pižä-''' || - || - || - || - || -
| Cf. *pista-
| Cf. [[Proto-Uralic/I|*pista-]]
|-
|-
| "holy"
| "holy"
Line 150: Line 170:
|-
|-
| "good"
| "good"
| *hüvä || *sɤvé || čiva || - || '''*šååń''' || - || - || - || -
| *hüvä || *sɤvé || '''čiva''' || - || '''*šååń''' || - || - || - || -
| Hi. ''šu'' "healthy" prob. doesn't belong
| Hi. ''šu'' "healthy" prob. doesn't belong
|-
|-
| "cold"
| "side"
| *külmä || *kɤlmé || keĺme || ''*kəlmə'' || *kɯnmɯ || - || - || - || -
| *sürjä || - || style color="red"| '''šiŕä''' || - || - || - || - || - || -
|-
| "to gnaw"
| *jürä- || - || - || - || U. jir ~ K. jɯr || - || - || - || -
|-
| "groom; boy"
| *ülkä || *ɤlké || - || - || - || - || - || - || -
|-
| "breast"
| *üskä || *ɤské || - || - || - || - || - || - || -
|-
| "to strive for"
| *pürkVj- || *pɤrké- || - || - || - || - || - || - || -
| Cf. Gmc.  *wurkjan
|-
| "stump"
| *tüŋkä || *céŋké || - || - || - || - || - || - || -
|- style="background:#A0FFA0"
! colspan="10" | *ê_a & such (see also [[Proto-Uralic/new|*ê_i]], [[Proto-Uralic/E|*e_a]])
|- style="background:#DDDDDD"
| "alder"
| *leppä || *leapé || ĺepä || - || - || - || - || - || -
| ← B.
|- style="background:#DDDDDD"
| "corn"
| *jüvä || - || '''juv''' || - || U. ju ~ K. jɯki || - || - || - || -
| ← IE *jewa (Avestan ''yava'' etc.) Also explained as "sporadic labialization" in F.
|-
|-
| "mute"
| "brother-in-law"
| *mükkä || *mɤkké- || - || ''*mək'' || *mɯk || - || - || - || -
| *kütü || - || - || - || - || - || *kil || ''*küɬi ?'' || -
|-
|-
| "to push"
| "glue"
| style="color:red"| *süsä- || *sɤskɤ- || - || *šööška- || - || - || - || - || -
| *tümä || *ðɤmé || - || Me. lümö || *ĺem || - || - || - || *jêmä
|-
|-
| "to gnaw"
| "heart"
| *jürä- || - || - || - || U. jir ~ K. jɯr || - || - || - || -
| *sütäm || *čɤðém || śedeɲ || *šüm || U. śulem ~ K. śɤlɤm || siiv || style="color:green"| *šim || *sem || '''*sejə'''
|-
|-
| "to plow"
| "to plow"
| *küntä- || - || - || *künče- || - || - || - || - || -
| *küntä- || - || - || *künče- || - || - || - || - || -
| F. could be a later derivation from *künči
|- style="background:#A0FFA0"
|- style="background:#A0FFA0"
! colspan="10"| Unclear
! colspan="10"| Unclear
|-
| "marrow"
| *ütim || *ɤðɤm || '''uďem''' || ''*wiim'' || ''*veem'', U. vijɯm || '''velöö''' || '''*wääləm''' || '''*weeɬəm''' || Se. ''küütü''
| Ug. *wälVm
|-
| "boy"
| *ürkä || - || - || *erɣe || - || -er || - || - || -
| *irka with contam. with *ülka in F?
|-
|-
| "to look for"
| "to look for"
Line 184: Line 239:
|-
|-
| "night"
| "night"
| '''*öö''' || '''*íjɤ''' || vej || - || *vooj || eej || ''*jii'' || *je || -
| '''*öö''' || *íjɤ || vej || - || '''*ooj''' || '''eej''' || '''*jii''' || '''*jej''' || -
| Ms. ← *jij ? West *üxji ?
| West *üxji? P/Ug. êj (Ms *jij > *jii)
|-
|-
| "belt"
| "belt"
Line 206: Line 261:
| "hazelhen"
| "hazelhen"
| *püü || style="color:red"| *pɤŋkój || '''povo''' || - || - || '''fogoĺ''' || - || *pöŋk || *piŋə ?
| *püü || style="color:red"| *pɤŋkój || '''povo''' || - || - || '''fogoĺ''' || - || *pöŋk || *piŋə ?
| F. backderived from *püütä- "to hunt"?
|}
|}

Revision as of 16:49, 12 November 2009

Lexeme Finnic Samic Mordv. Mari Permic Hung. Mansi Khanty Samoy. Comments
Std. PU *ü_i
"nail" *künti *kɤncɤ kenže *kööč U. gižɯ ~ K. gɯž - *künš *könč *kəčå Smy. *a-stem?!
"threshold" *küntüks - keŋkš - - - - - - Cf. prev.
"autumn" *süksü *čɤkčɤ śokś *šəəžə U. sižɯl öös *tükəs *söɣəs - FSM (& Kh?) sibilant assimilation?
"to tie" *kütke- - - *kəəćke- U. kɯtkɯ- - *küt- *köt- *küt-
"1" *ükti *ɤktɤ E. vejke *iktə U. odig ~ K. ɤťik *ük *ej - Mk. fkä
"9" *ükteksä *ɤkcé vejksa ?~inðekšə - - - - - Cf. prev.
"bosom" *süli *sɤlɤ śeĺ *šööl U. sul ~ K. sɯl öl *täl *ɬöl *tij
"handle" *nüti *nɤðɤ ńeď - - ńeel *näl *nöl *nir Mo. neže- cf. *mäxči
"coal" *süti *čɤðɤ śeď *šüj - - *süĺii *söj *sijə
"to smoulder" *küte- *cɤkɤ- - - - - *küš- *köč- kəčkü- S. metathesis?
"to tear" *nüki- - - - - ńüü-, ńöö- *ńüw- - (*ńe-)
"to pluck" *nühtä- - *ńefte- *ńɤkta- - - - - - Cf. prev-
"to skin" *nülke- *ńɤlkɤ- ńeĺge- - - - - *ńeɣləm- -
"base" *tüvi - ťejsa *tööŋ *diŋ töö - - -
"deep" *tüveni *tɤvé - *tüɣə - - *tüwənt *teeɣən - F. *süvä?
"full" *türe- *tɤrɤ- - - *tɯr- - - - *tirə Smy. might also be ← *täwði (per -ə)
"year ring" *süü - - *šəəja *si - - - *ti *süj(i)? *sü/ixi?
"new" *nükü - Er. ńej ~ Mk. ni - *ni - - - -
"to sweep" Li. müca- - - - *mić- - - - Ne. misii-
"navel" - - pokoń - - - *pükəń *pööɣlən -
"moss" - - - - K. teg ? - *tüŋk *töŋk -
"spit" *sülki *čolkɤ śeĺgä *šööwəl *śaalal - *süĺɣ- *söjəɣ -
"to knead" - - - *nööštəla- U. nadź- - - - -
"to push" *süsä- *sɤskɤ- - *šööška- - - - - - Liv. siskə-
"to ask" *küsü- *kɤčɤ- Er. kevkśte- ~ Mk. kiźəfte- - - - - - -
"10" *kümmen - kemeń - - - - - -
"(to) milk" *lüpsä- - lovca - - - - - -
"to coff" *rüki- *rɤkɤ- - - - - - - -
"to be engulf'd" *tüppe- *tɤppɤ- - - - - - - -
"imposing" *jühke- *jɤskɤ- - - - - - - -
"to hide in" *lümV- *lɤmɤ- - - - - - - -
""
"tear" *küünel *kɤńɤl - - U. -kɯĺi köńń - - kəńələ
"to blink" küünü - końe- *kɤɤme- U. kɯń ~ K. kuń huń - *koń- *kəń- for comparision
St. PU *ü_a (main difference Mari *ə, *Permic *ɯ ?)
"to push" *lükkä- - - - - lök- *lük- *lök- -
"cold" *külmä *kɤlmé keĺme *kəlmə *kɯnmɯ - - - -
"mute" *mükkä *mɤkké- - *mək *mɯk - - - -
"elbow" *küünärä *kɤrńélé keńeŕ *kəńer *gɯr(dža) köńök *küŋgəl *köń-ŋääj -
"with" *möö *mɤŋé- mej *möŋgə K. mɯ- mög- - - -
"thick" - *kɤsé - *kööžgə *kɯz - - *köɬ - *-gi in Mari?
"wart" *süklä *čivlé śiĺge *šəɣəĺe - süĺ - - -
"to bathe" - - - - *pɯlaś- *fürö- *püɣl- *pööɣəl- -
"birch bark vessel" - - keče- - - - *küšəm *köčəm *kitä
"village" *külä *kɤlɤj - - - - *kül - -
"upper" *ülä *ɤl- veĺ-ks *wöölnə *vɯl - *äl *el- *i- East *i-. *-ni in Mari? Check Samic
"ripe" *küpsä IS kopša - *kiś- - - - - -
"to stay" *püsä- - pezo- pižä- - - - - - Cf. *pista-
"holy" *pühä *pɤsé peže-
"good" *hüvä *sɤvé čiva - *šååń - - - - Hi. šu "healthy" prob. doesn't belong
"side" *sürjä - šiŕä - - - - - -
"to gnaw" *jürä- - - - U. jir ~ K. jɯr - - - -
"groom; boy" *ülkä *ɤlké - - - - - - -
"breast" *üskä *ɤské - - - - - - -
"to strive for" *pürkVj- *pɤrké- - - - - - - - Cf. Gmc. *wurkjan
"stump" *tüŋkä *céŋké - - - - - - -
*ê_a & such (see also *ê_i, *e_a)
"alder" *leppä *leapé ĺepä - - - - - - ← B.
"corn" *jüvä - juv - U. ju ~ K. jɯki - - - - ← IE *jewa (Avestan yava etc.) Also explained as "sporadic labialization" in F.
"brother-in-law" *kütü - - - - - *kil *küɬi ? -
"glue" *tümä *ðɤmé - Me. lümö *ĺem - - - *jêmä
"heart" *sütäm *čɤðém śedeɲ *šüm U. śulem ~ K. śɤlɤm siiv *šim *sem *sejə
"to plow" *küntä- - - *künče- - - - - - F. could be a later derivation from *künči
Unclear
"marrow" *ütim *ɤðɤm uďem *wiim *veem, U. vijɯm velöö *wääləm *weeɬəm Se. küütü Ug. *wälVm
"boy" *ürkä - - *erɣe - -er - - - *irka with contam. with *ülka in F?
"to look for" - - ťeťke- - - - - *töɣət- *titə- Could be *i; Kh. is adjacent to a velar
"poison" *mürkkü - - - - meerëg - - -
"blunt" - - noško *nööškə *nɯž - - - -
"clean" - - - - U. śudźal- ~ K. sɤdź süüz *śääś - -
"night" *öö *íjɤ vej - *ooj eej *jii *jej - West *üxji? P/Ug. êj (Ms *jij > *jii)
"belt" *vöö *ɤvé - - *jee; K. vɤń öv - - *iəj ?
Definitely not *ü
"to be born" *süntü- - - - K. sol- ? edl- ? - - - Bad
"behind" *möö- *mɤŋé mej- *mööŋɣə K. mɯśt mëg *mänt- - - *iŋi ?
"adder" *küü - Mk. kuj, Er. kijov *kəəškə U. kɯj kiiɟoo - - *kiwä Mk. metathesis ← *kju ?
"hazelhen" *püü *pɤŋkój povo - - fogoĺ - *pöŋk *piŋə ? F. backderived from *püütä- "to hunt"?
Retrieved from "http://www.frathwiki.com/index.php?title=Proto-Uralic/Ü&oldid=50449"