Proto-Uralic/Ä: Difference between revisions
From FrathWiki
Jump to navigationJump to search
(*ä_a per JH) |
(*ä_i) |
||
| Line 13: | Line 13: | ||
| || || || || || || || || | | || || || || || || || || | ||
|- | |- | ||
| "" | | "to swallo" | ||
| || || || || || || || || | | *neele- || *ńélɤ- || '''ńiĺe-''' || *nela- || *ńɯl(ɯ)- <!-- -M in Komi-->|| '''ńel-''' || *ńääl- || *ńeel- || '''*nɤl-''' | ||
| West *ńeeli, East *ńäl | |||
|- | |||
| "power" | |||
| *väki || *vékɤ || '''vij''' || *vij || *vi || vele- ? || *wääɣ || *wööɣ || - | |||
|- | |||
| "louse" | |||
| *täi || - || - || *tij || U. täj ~ K. toj || tetüü || *tääkmə || *tööɣtəm || - | |||
| S. *tíkɤ ← Gmc? | |||
|- | |||
| "near" | |||
| *lähe- || - || - || || || || - || - || *jet- | |||
|- | |||
| "hand" | |||
| *käti || *kétɤ || käď || *kit || *ki || keez || *käät || *kööt || - | |||
|- | |||
| "to wrap" | |||
| ''*kääri-'' || *kérɤ- || || || || || *käärɤk || ''*keerää'' || *ker- | |||
| Cf. [[Proto-Uralic/new|*kêri]] | |||
|- | |||
| "sister-in-law" | |||
| *kälü || ''*kálój'' || '''kel''' || - || U. kaĺi ~ K. kel || - || - || *köölə || *kelə | |||
|- | |||
| "son-in-law" | |||
| *vävü || '''*vívɤ''' || '''ov''' || Hi. wiŋgə ~ Me. weŋə || - || ''vöö'' || - || *wööŋ || '''*wiŋə''' | |||
| Something else (*i?) with analogy in F? | |||
|- | |||
| "head" | |||
| *pää || *péŋɤ || '''pe''' || - || *poon || style color="red"| fej || *pääŋk || - || - | |||
| NMs '''puŋk'''? | |||
|- | |||
| "ice" | |||
| *jää || *jéŋɤ || jäj || *ij || *jɤɤ || jeeg || *jääŋk || *jööŋk || '''*jaŋ''' | |||
| *jäŋi | |||
|- | |||
| "to become cold" | |||
| *jäähty- || *jéŋsó- || jäkše- || *jükše- || - || - || - || '''*jöɣli-''' || - | |||
| *jäŋ-(k)šti- | |||
|- | |||
| "to freeze" | |||
| (*jääty-) || - || - || - || K. jɤd- || - || *jäänt- || '''*jentəl-''' || | |||
| *jäŋ-ta | |||
|- | |||
| "to fill" | |||
| *täwti || style="color:red"| *tévtɤ || - || style="color:red"| *cić || U. dol- ~ K. dɤl- || tel- || *tääɣəl || *teel || style="color:red"| *terə | |||
|- | |||
| "to cut" | |||
| *säŋki || *čéŋkɤ- || - || - || *čeeg- || seg || *sääŋk || *sööŋk || - | |||
|- | |||
| "breast" | |||
| - || *mélkɤ || style="color:red"| mälkä || *mel || U. mɯl || mell || *määɣəl || *mööɣəl || - | |||
| F. ''*mälvi'' "bird breast''? | |||
|- | |||
| "rope" | |||
| '''*köwti''' || *kévðɤ || - || - || U. kal ~ K. kɤl || - || style="color:red"| *kʷääləɣ || *kööləɣ || ''*kürə'' | |||
| Smy *äw → *ü ? | |||
|- | |||
| "warm" | |||
| *lämpe- || - || || || || || - || - || *jempə- | |||
| Smy. "clothes" | |||
|- | |||
| "to hide" | |||
| *kätke- || *kétkɤ- || - || - || - || - || - || - || *ketə- | |||
|- | |||
| "lichen on trees" | |||
| - || *jévjɤmé || - || - || - || - || - || '''*jej''' || ''*jüjə'' | |||
| Smy *äw → *ü ? | |||
|- | |||
| "trace" | |||
| *jälki || - || - || - || - || jel || - || '''*jääɣəl''' || *je | |||
| Smy. "foot" | |||
|- | |||
| "worm" | |||
| - || - || - || - || K. perk || feerëg || *päärk || - || - | |||
|- style="background:#A0FFA0" | |- style="background:#A0FFA0" | ||
! colspan="10"| std. PU ''*ä_a'' | ! colspan="10"| std. PU ''*ä_a'' | ||
| Line 24: | Line 97: | ||
| ''*kaalat-'' || *kálé- || käĺe- || *kela- || U. kol- ~ K. kel- || kel- || style="color:red"| *kʷääl- || '''*küül-''' || - | | ''*kaalat-'' || *kálé- || käĺe- || *kela- || U. kol- ~ K. kel- || kel- || style="color:red"| *kʷääl- || '''*küül-''' || - | ||
| F. ← S.? | | F. ← S.? | ||
|- | |||
| "tongue" | |||
| - || *ńálmé || - || *ńəlmə || - || ńelv, ńeev || *ńiiləm || *ńääləm || style="color:red"| '''*nåjmå'''<!--Ne. næmu --> | |||
| *ńälma ~ *ńElm ~ *nalma | |||
|- | |- | ||
| "spleen" | | "spleen" | ||
| Line 47: | Line 124: | ||
| "water" | | "water" | ||
| - || *čácé || - || - || - || - || - || *seeč- || Ne. ''sada'' | | - || *čácé || - || - || - || - || - || *seeč- || Ne. ''sada'' | ||
|- | |||
| "to prick" | |||
| - || '''*peaðé-''' || style="color:red"| Er. pele- || || || || '''*piil-''' || *peel- || - | |||
|- | |- | ||
| "bog" | | "bog" | ||
| Line 57: | Line 137: | ||
| "side" | | "side" | ||
| '''*peeli''' || '''*pealé''' || päĺ || *pel || U. pal ~ K. pɤl || feel || *pääl || *peelək || *pelä | | '''*peeli''' || '''*pealé''' || päĺ || *pel || U. pal ~ K. pɤl || feel || *pääl || *peelək || *pelä | ||
|- | |||
| "beaver" | |||
| '''*majaka''' || *májéké || '''mijav''' || - || U. mɯj ~ K. moj || - || - || - || - | |||
|- | |||
| "power" | |||
| '''*tarmo''' || *tármó || || - || - || - || W. teeriŋ || E. tärəm || - | |||
|- | |||
| "gall" | |||
| '''*sappi''' || *sáppé || säpä || - || U. sep ~ K. sɤp || epe || *tääp || - || - | |||
|- | |||
| "board" | |||
| '''*parti''' || || - || || - || - || *päärt || *peert || - | |||
|- | |||
| "winter" | |||
| '''*talvi''' || *tálvé || Er. tele, Mk. '''ƭala''' || *tel || U. tol ~ K. tɤl || teel || *tääl || '''*teləɣ''' || | |||
|- | |||
| "place" | |||
| '''*ase-''' || - || ''eźem'', Mk. (j)äźem, Er. '''iźim''' || - || - || - || - || - || Se. esɯ ~ Ne. ŋäso | |||
|} | |} | ||
Revision as of 03:27, 13 July 2009
| Lexeme | Finnic | Samic | Mordvinic | Mari | Permic | Hungarian | Mansi | Khanty | Samoyedic | Comments |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| std. PU *ä_i (= *a_i ?) | ||||||||||
| "" | ||||||||||
| "" | ||||||||||
| "to swallo" | *neele- | *ńélɤ- | ńiĺe- | *nela- | *ńɯl(ɯ)- | ńel- | *ńääl- | *ńeel- | *nɤl- | West *ńeeli, East *ńäl |
| "power" | *väki | *vékɤ | vij | *vij | *vi | vele- ? | *wääɣ | *wööɣ | - | |
| "louse" | *täi | - | - | *tij | U. täj ~ K. toj | tetüü | *tääkmə | *tööɣtəm | - | S. *tíkɤ ← Gmc? |
| "near" | *lähe- | - | - | - | - | *jet- | ||||
| "hand" | *käti | *kétɤ | käď | *kit | *ki | keez | *käät | *kööt | - | |
| "to wrap" | *kääri- | *kérɤ- | *käärɤk | *keerää | *ker- | Cf. *kêri | ||||
| "sister-in-law" | *kälü | *kálój | kel | - | U. kaĺi ~ K. kel | - | - | *köölə | *kelə | |
| "son-in-law" | *vävü | *vívɤ | ov | Hi. wiŋgə ~ Me. weŋə | - | vöö | - | *wööŋ | *wiŋə | Something else (*i?) with analogy in F? |
| "head" | *pää | *péŋɤ | pe | - | *poon | fej | *pääŋk | - | - | NMs puŋk? |
| "ice" | *jää | *jéŋɤ | jäj | *ij | *jɤɤ | jeeg | *jääŋk | *jööŋk | *jaŋ | *jäŋi |
| "to become cold" | *jäähty- | *jéŋsó- | jäkše- | *jükše- | - | - | - | *jöɣli- | - | *jäŋ-(k)šti- |
| "to freeze" | (*jääty-) | - | - | - | K. jɤd- | - | *jäänt- | *jentəl- | *jäŋ-ta | |
| "to fill" | *täwti | *tévtɤ | - | *cić | U. dol- ~ K. dɤl- | tel- | *tääɣəl | *teel | *terə | |
| "to cut" | *säŋki | *čéŋkɤ- | - | - | *čeeg- | seg | *sääŋk | *sööŋk | - | |
| "breast" | - | *mélkɤ | mälkä | *mel | U. mɯl | mell | *määɣəl | *mööɣəl | - | F. *mälvi "bird breast? |
| "rope" | *köwti | *kévðɤ | - | - | U. kal ~ K. kɤl | - | *kʷääləɣ | *kööləɣ | *kürə | Smy *äw → *ü ? |
| "warm" | *lämpe- | - | - | - | *jempə- | Smy. "clothes" | ||||
| "to hide" | *kätke- | *kétkɤ- | - | - | - | - | - | - | *ketə- | |
| "lichen on trees" | - | *jévjɤmé | - | - | - | - | - | *jej | *jüjə | Smy *äw → *ü ? |
| "trace" | *jälki | - | - | - | - | jel | - | *jääɣəl | *je | Smy. "foot" |
| "worm" | - | - | - | - | K. perk | feerëg | *päärk | - | - | |
| std. PU *ä_a | ||||||||||
| "needle" | *äjmä | *ájmé | - | *imə | K. jem | - | - | - | *ejmä | |
| "to wade" | *kaalat- | *kálé- | käĺe- | *kela- | U. kol- ~ K. kel- | kel- | *kʷääl- | *küül- | - | F. ← S.? |
| "tongue" | - | *ńálmé | - | *ńəlmə | - | ńelv, ńeev | *ńiiləm | *ńääləm | *nåjmå | *ńälma ~ *ńElm ~ *nalma |
| "spleen" | - | *ðápðé | - | *lepə | *loop | leep | - | *leepət | Ne. rapseä | *-pð- ?? |
| "branch" | - | *sáré | - | šer ? | U. -ser | eer | *täär | *ɬeer | - | |
| "woman; weasel" | - | *káðvé | - | - | - | hölɟ | *kääĺ | *kööjəɣ | *kejwä | |
| "to annoy" | - | *áré- | - | - | - | - | *äärt- | *eerət- | Arrête! ;) | |
| "to cut" | *sälä | *čálé- | - | *šela- | U. ćal- ~ K. ćɤlal- | sel- | *sil- | *süül- | *selä- | |
| "to load" | *sälyttä- | - | - | *tääl- | *ɬeel- | *tij- | ||||
| "water" | - | *čácé | - | - | - | - | - | *seeč- | Ne. sada | |
| "to prick" | - | *peaðé- | Er. pele- | *piil- | *peel- | - | ||||
| "bog" | (*jäŋkä) | *jeaŋké | - | - | K. jeg | - | *jääŋk | *jeeŋk | - | F. ← S. |
| "sun" | *päjvä | *peajvé | - | - | K. bi | - | - | - | *pejwä | |
| "side" | *peeli | *pealé | päĺ | *pel | U. pal ~ K. pɤl | feel | *pääl | *peelək | *pelä | |
| "beaver" | *majaka | *májéké | mijav | - | U. mɯj ~ K. moj | - | - | - | - | |
| "power" | *tarmo | *tármó | - | - | - | W. teeriŋ | E. tärəm | - | ||
| "gall" | *sappi | *sáppé | säpä | - | U. sep ~ K. sɤp | epe | *tääp | - | - | |
| "board" | *parti | - | - | - | *päärt | *peert | - | |||
| "winter" | *talvi | *tálvé | Er. tele, Mk. ƭala | *tel | U. tol ~ K. tɤl | teel | *tääl | *teləɣ | ||
| "place" | *ase- | - | eźem, Mk. (j)äźem, Er. iźim | - | - | - | - | - | Se. esɯ ~ Ne. ŋäso | |
