Proto-Uralic/new: Difference between revisions
From FrathWiki
Jump to navigationJump to search
(New page: Two newly proposed vowels for PU. {| cellpadding="0"| |- style="background:#FFA0A0" ! Lexeme !! Finnic !! Samic !! Mordvinic !! Mari !! Udmurt !! Komi !! Hungarian !! Mansi !! Khanty !! S...) |
(the ô mess) |
||
Line 1: | Line 1: | ||
Two newly proposed vowels for PU. | Two newly proposed vowels for PU. | ||
* *ê produces Finnic *e/*ü, Samic *ɤ, Mordvinic *e; Mansi *i, Khanty *e, Samoyedic *ê > *i elsewhere, Nganasan /ɨ/ | |||
* *ô produces Finnic *o/*i, Samic *o, Mordvinic *o; | |||
{| cellpadding="0"| | {| cellpadding="0"| | ||
|- style="background:#FFA0A0" | |- style="background:#FFA0A0" | ||
! Lexeme !! Finnic !! Samic !! | ! Lexeme !! Finnic !! Samic !! Mordv. !! Mari !! Udmurt !! Komi !! Hung. !! Mansi !! Khanty !! Samoyedic | ||
! Comments | ! Comments | ||
|- style="background:#A0FFA0" | |- style="background:#A0FFA0" | ||
! colspan="11" | *ê_i | ! colspan="11" | *ê_i | ||
|- | |- | ||
| " | | "to fear" | ||
| - || * | | *pel-kä- || *pɤlɤ- || peĺe- || - || pul- || pol- || feel- || *pil- || *peɬ- || *pêj- | ||
|- | |||
| "blood" | |||
| *veri || *vɤrɤ || veŕ || wər || vir || vir || veer || *wiɣər || *wer || - | |||
|- | |||
| "water" | |||
| *veti || - || veď || wət || vu || va || viiz || *wit || - || *wêt | |||
|- | |||
| "to go" | |||
| *mene- || *mɤnɤ- || - || mije- || mɯnɯ- || mun- || mën- || *min- || *men- || *mên- | |||
|- | |- | ||
| "skin" | | "skin" | ||
| *keti || *kɤtɤ || *keď || - || - || - || - || | | *keti || *kɤtɤ || *keď || - || - || - || - || - || - || *kêti | ||
|- | |- | ||
| "to hit" | | "to hit" | ||
| *löö- || - || - || lüe- || - || lɯj- || löv- || *li- || - || *jöw- | | *löö- || - || - || lüe- || - || lɯj- || löv- || *li- || - || *jöw- | ||
| WTF. Laryngeal complications? *lêxi? | |||
|- | |- | ||
| "to | | "lip" | ||
| * | | - || *pɤŋsɤm || - || - || - || - || - || *piťem || *peɬem || *peptän | ||
|- | |||
| "to dodge" | |||
| - || *kɤrvé- || - || - || - || - || kerül- || *kir- || '''*käärəɣ-''' || - | |||
|- | |||
| "to cook" | |||
| - || *pɤsé- || || || pɯž- || pɤž- || föö- || '''*piit-''' || '''*pääɬ-''' || - | |||
|- | |||
| "skin" | |||
| *keri || *kɤrɤ || keŕ || kər || kur || kor || keerëg || '''*kiir''' || '''*käär''' || - | |||
|- style="background:#A0FFA0" | |||
! colspan="11" | FV *e; Ob-Ugr./Samoyed *ê | |||
|- | |||
| "nest" | |||
| *pesä || *peasé || pizə || pežäš || puz || poz || feesek || *pit || *peɬ || *pêtä | |||
|- | |- | ||
| " | | "thumb" | ||
| * | | '''*peukalo''' || *pealké || '''päĺkä''' || - || pɤlɯ || pev || - || - || - || *pêj | ||
|- | |- | ||
| " | | "to hit" | ||
| * | | *peeksä- || - || pikse- || - || pos- || pes- || - || - || - || *pitV- | ||
|- | |- | ||
| " | | "woman" | ||
| * | | *nei-ti || *néjtɤ || ni || - || nɯl || nɯl || - || '''*nii''' || '''*niiŋ''' || *nê | ||
|- style="background:#A0FFA0" | |- style="background:#A0FFA0" | ||
! colspan="11" | *ê_a | ! colspan="11" | *ê_a | ||
Line 44: | Line 69: | ||
| "heart" | | "heart" | ||
| *sütän || *čɤðém || śedeɲ || šüüm || śulem || śɤlɤm || siiv || *šim || *sem || *sejə | | *sütän || *čɤðém || śedeɲ || šüüm || śulem || śɤlɤm || siiv || *šim || *sem || *sejə | ||
|- style="background:#A0FFA0" | |||
! colspan="11" | *ü_a (note similarity) | |||
|- | |||
| "to push" | |||
| *lükkä- || - || - || - || - || - || lök- || *lük- || *lök- || - | |||
|- | |||
| "elbow" | |||
| *küünärä || '''*kɤrńélé''' || keńeŕ || kəńer || gɯr || gɯrdža || köńök || *küŋgəl || *köń-ŋääj || - | |||
|- | |||
| "with" | |||
| *möö || *mɤŋé- || mej || möŋgə || - || mɯ- || mög- || - || - || - | |||
|- | |||
| "wart" | |||
| *süklä || '''*čivlé''' || śiĺge || šəgəĺe || || || süĺ || || || | |||
|- style="background:#A0FFA0" | |||
! colspan="11" | *ô_i | |||
|- | |||
| "3" | |||
| *kolmet || *kolmɤ || kolmo || kɯm || kwiń || kujim || haarom || kuurəm || kääɬəm || - | |||
|- | |||
| "minor river" | |||
| *joki || *jokə || jov || joɣə || ju || ju || joo || *jɯɯ || - || - | |||
|- | |||
| "major river" | |||
| *juka || - || - || || || || || || *jaaɣ || *jəka | |||
| for comparision | |||
|- | |||
| "dry" | |||
| *koski || koškɤ- || kośke- || koškə- || kwaś || koś || - || - || - || *kåsə- | |||
| F. meaning "rapids", → S. *kóškɤ ibid. | |||
|- | |||
| "bow" | |||
| *jouci || '''*jóksɤ''' || joŋks || joŋež || || || || || || *jɯntə | |||
|- style="background:#A0FFA0" | |||
! colspan="11" | *ô_a | |||
|- | |||
| "I" | |||
| *minä || *mon || mon || məń || mon || me || een || *äm || *mä || *mən | |||
|- | |||
| "thou" | |||
| *tinä || *ton || ton || tiń || ton || te || te || - || - || *tən | |||
|- | |||
| "bird" | |||
| *lintu || *lonté || - || luðə || - || - || luud || *luuntə || *låånt || - | |||
|- | |||
| "sleeve" | |||
| *hija || '''*soajé''' || || || || || || || || | |||
|- | |||
| "sleeve" | |||
| *hiha || *sɤsé || oža || sokš || suj || soj || ujj || *tɯɯjət || *ɬɯɯt || '''*tüəj''' | |||
|- | |||
| "to curse" | |||
| *kiro- || *kɤro- || kor- || || || || || *kår- || *koorəm || *kərä- | |||
|- | |||
| "" | |||
| *nila || || nola || || || || || || || | |||
|- | |||
| "skin" | |||
| *iho || *ɤsé || jožo || juž || - || ež || - || - || - || - | |||
|- | |||
| "to bind" | |||
| *sito- || || sodo- || || || || || || || | |||
|- | |||
| "to sharpen" | |||
| *hijo- || *sɤjé- || šova- || šume- || - || - || - || - || - || - | |||
|- | |- | ||
| "" | | "" | ||
| || || || || || || || || || | | || || || || || || || || || | ||
|} | |} |
Revision as of 02:23, 18 May 2009
Two newly proposed vowels for PU.
- *ê produces Finnic *e/*ü, Samic *ɤ, Mordvinic *e; Mansi *i, Khanty *e, Samoyedic *ê > *i elsewhere, Nganasan /ɨ/
- *ô produces Finnic *o/*i, Samic *o, Mordvinic *o;
Lexeme | Finnic | Samic | Mordv. | Mari | Udmurt | Komi | Hung. | Mansi | Khanty | Samoyedic | Comments |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
*ê_i | |||||||||||
"to fear" | *pel-kä- | *pɤlɤ- | peĺe- | - | pul- | pol- | feel- | *pil- | *peɬ- | *pêj- | |
"blood" | *veri | *vɤrɤ | veŕ | wər | vir | vir | veer | *wiɣər | *wer | - | |
"water" | *veti | - | veď | wət | vu | va | viiz | *wit | - | *wêt | |
"to go" | *mene- | *mɤnɤ- | - | mije- | mɯnɯ- | mun- | mën- | *min- | *men- | *mên- | |
"skin" | *keti | *kɤtɤ | *keď | - | - | - | - | - | - | *kêti | |
"to hit" | *löö- | - | - | lüe- | - | lɯj- | löv- | *li- | - | *jöw- | WTF. Laryngeal complications? *lêxi? |
"lip" | - | *pɤŋsɤm | - | - | - | - | - | *piťem | *peɬem | *peptän | |
"to dodge" | - | *kɤrvé- | - | - | - | - | kerül- | *kir- | *käärəɣ- | - | |
"to cook" | - | *pɤsé- | pɯž- | pɤž- | föö- | *piit- | *pääɬ- | - | |||
"skin" | *keri | *kɤrɤ | keŕ | kər | kur | kor | keerëg | *kiir | *käär | - | |
FV *e; Ob-Ugr./Samoyed *ê | |||||||||||
"nest" | *pesä | *peasé | pizə | pežäš | puz | poz | feesek | *pit | *peɬ | *pêtä | |
"thumb" | *peukalo | *pealké | päĺkä | - | pɤlɯ | pev | - | - | - | *pêj | |
"to hit" | *peeksä- | - | pikse- | - | pos- | pes- | - | - | - | *pitV- | |
"woman" | *nei-ti | *néjtɤ | ni | - | nɯl | nɯl | - | *nii | *niiŋ | *nê | |
*ê_a | |||||||||||
"corn" | *jüvä | - | juv | - | ju | jɯki | - | - | - | - | ← IE *jewa (Avestan yava etc.) Also explained as "sporadic labialization" in F. |
"glue" | *tümä | *ðɤmé | - | - | ĺem | ĺem | - | - | - | *jêmä | |
"thick" | - | *kɤsé | - | kəžgə | kɯz | kɯz | - | *køɬ | - | - | |
"heart" | *sütän | *čɤðém | śedeɲ | šüüm | śulem | śɤlɤm | siiv | *šim | *sem | *sejə | |
*ü_a (note similarity) | |||||||||||
"to push" | *lükkä- | - | - | - | - | - | lök- | *lük- | *lök- | - | |
"elbow" | *küünärä | *kɤrńélé | keńeŕ | kəńer | gɯr | gɯrdža | köńök | *küŋgəl | *köń-ŋääj | - | |
"with" | *möö | *mɤŋé- | mej | möŋgə | - | mɯ- | mög- | - | - | - | |
"wart" | *süklä | *čivlé | śiĺge | šəgəĺe | süĺ | ||||||
*ô_i | |||||||||||
"3" | *kolmet | *kolmɤ | kolmo | kɯm | kwiń | kujim | haarom | kuurəm | kääɬəm | - | |
"minor river" | *joki | *jokə | jov | joɣə | ju | ju | joo | *jɯɯ | - | - | |
"major river" | *juka | - | - | *jaaɣ | *jəka | for comparision | |||||
"dry" | *koski | koškɤ- | kośke- | koškə- | kwaś | koś | - | - | - | *kåsə- | F. meaning "rapids", → S. *kóškɤ ibid. |
"bow" | *jouci | *jóksɤ | joŋks | joŋež | *jɯntə | ||||||
*ô_a | |||||||||||
"I" | *minä | *mon | mon | məń | mon | me | een | *äm | *mä | *mən | |
"thou" | *tinä | *ton | ton | tiń | ton | te | te | - | - | *tən | |
"bird" | *lintu | *lonté | - | luðə | - | - | luud | *luuntə | *låånt | - | |
"sleeve" | *hija | *soajé | |||||||||
"sleeve" | *hiha | *sɤsé | oža | sokš | suj | soj | ujj | *tɯɯjət | *ɬɯɯt | *tüəj | |
"to curse" | *kiro- | *kɤro- | kor- | *kår- | *koorəm | *kərä- | |||||
"" | *nila | nola | |||||||||
"skin" | *iho | *ɤsé | jožo | juž | - | ež | - | - | - | - | |
"to bind" | *sito- | sodo- | |||||||||
"to sharpen" | *hijo- | *sɤjé- | šova- | šume- | - | - | - | - | - | - | |
"" |