Ugric/vocab: Difference between revisions
From FrathWiki
Jump to navigationJump to search
mNo edit summary |
No edit summary |
||
(20 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 9: | Line 9: | ||
! Word !! [[Hungarian]] !! SMs !! WMs !! EMs !! NMs !! EKh !! SKh !! NKh !! Notes | ! Word !! [[Hungarian]] !! SMs !! WMs !! EMs !! NMs !! EKh !! SKh !! NKh !! Notes | ||
|- | |- | ||
| 'to stick into' | |||
| '' | | ''akad-'' || takn- || - || *tåxn- || taxn- || *ɬooɣɯɯn- || tooxən- || *tooxən- | ||
| | | Hu. *ʊ > a / _[-VCD]? | ||
|- | |||
|- | |- | ||
| "" | | 'to bild; to fix' | ||
| '' | |style="color:red"| ''alkot-'' || alt- || olt- || oolt- || oolt- || *aaLt- || *oottə- || *aaLtə- | ||
|- | |- | ||
| '' | |||
| '' | |||
| ''által'' || || || || || || || | | ''által'' || || || || || || || | ||
| ?? | |||
|- | |- | ||
| | | 'father' | ||
| ''apa'' || || || || || || || | | ''apa'' || || || || || || || | ||
| cf. PU *ëppə 'father-in-law' > HU ''ipa'' | |||
|- | |- | ||
| | | 'stream; lake' | ||
| ''ár'' || || || || || || || | | ''ár'' || - || tuur || tuur || tuur(†ə) || *ɬaar || toor || *Laar | ||
| ← II; cf. Fi. ''sarajas'', P. *šoor | | ← II; cf. Fi. ''sarajas'', P. *šoor. VS '''tur''' | ||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''ara'' || - || - || - || - || || || | | ''ara'' || - || - || - || - || || || | ||
|- | |- | ||
| | | 'younger mtrnl relat.' | ||
| ''ara'' || || || || || || || | | ''ara'' || - || LM oår || - || oor || style="color:red"| ooľii || || *oorti | ||
|- | |- | ||
| | | 'gold; copper' | ||
| ''arany'' || || || || || || || | | ''arany'' || tarəń || *tariń || tårəń || - || *ɬoorńə || - || - | ||
| ← II | |||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''aszik'' || || || || || || || | | ''aszik'' || || || || || || || | ||
| ?? | |||
|- | |- | ||
| | | 'valley, †river; to dry' | ||
| '' | | ''aszó'' || taaš- || tooš- || tooš- || toos- || *soos || sas || *sas | ||
| From StarLing. Cf. BSl *saušas 'dry'! | |||
|- | |- | ||
| | | 'to swear; to say' | ||
| ''átkoz'' || - || - || - || - || aat- || - || - | |||
| Weak. | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''atval'' || - || - || - || - || || || | | ''atval'' || - || - || - || - || || || | ||
|- | |- | ||
| | | 'to wet; to dive' | ||
| '' | | ''áz-'' || - || - || - || - || *ɬastə- || tastə- || Kz ɬostə- | ||
| z : s? ∅z : st?? | |||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''bërke'' || || || || || - || - || - | | ''bërke'' || || || || || - || - || - | ||
| ?? | |||
|- | |- | ||
| '' | |||
| '' | |||
| ''csigolya'' || || || || || || || | | ''csigolya'' || || || || || || || | ||
| ?? | |||
|- | |- | ||
| | | 'sprout' | ||
| '' | | ''csíra'' || ''ćürkiit-'' || śirk || śɪrk || śirka || - || - || - | ||
| cf. Fi. ''sirkka''?! | |||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''csókol'' || || || || || - || - || - | | ''csókol'' || || || || || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'knot' | ||
| ''csög'' || || || || || - || - || - | | ''cseg''<br/>~ ''csög'' || - || ''śäŋkəl'' || ''śiŋkəl-t-'' || - || - || - || - | ||
| Or Hu ~ P+Kh *ćuŋə 'finger joint'? P *džek 'block'?? | |||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''csuhé'' || || || || || || || | | ''csuhé'' || || || || || || || | ||
|- | |- | ||
| 'to thro' | |||
| '' | | †tob- || - || - || - || toomp- || - || - || - | ||
|- | | Weak, onomat.? Std H ''dob-'' | ||
| | |||
|- | |- | ||
| " | | 'hill, island' | ||
| '' | |style="color:red"| ''domb'' || '''toomp''' || to/'''u'''mp || tomp || tomp || - || - || - | ||
| Bad | |||
|- | |- | ||
| | | 'dog' | ||
| '' | | ''ëb'' || äämp || *öämp || *öämp || aamp || äämp || ȧȧmp || *ȧȧmp | ||
|- | |- | ||
| | | 'to harden' | ||
| '' | | ''edz-'' || - || - || *öät- || - || äät- || aat- || aat-- | ||
| also cf. Kh *ii₂təp 'steel' | |||
|- | |- | ||
| | | 'inside; at home' | ||
| | | *jʊ- || jüw || jüw || juw || juw || jooɣ || jox || joxii | ||
|- | |- | ||
| | | 'blade' | ||
| '' | | ''él'' || ''iľmət'' || ''iľəm'' || ''iľəm'' || eelmi || - || - || - | ||
| Ms. shortening? | |||
|- | |- | ||
| | | 'to mix' | ||
| '' | | ''elegyëdik'' || tilt- || teelit- || U telit- || teel(iɣt)- || *ɬiiLəɣtə- || - || *LiiL(ət)- | ||
|- | |- | ||
| | | 'other side' | ||
| '' | | ''elv'' || äləm || *öäləm || *öäləm || aaləm || J aaɬəm || aatəm || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'to caress; to kiss' | ||
| '' | | ''enyel(ëg-)'' || üńəwl- || ińjəl- || ińəjl- || '''ańiɣl-''' || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'glue' | ||
| '' | | ''enyv'' || ''iľəm'' || P ''iľəm'' ~<br/>VS jeeľəm || ''iľəm'' || eeľəm || eejəm || ȧȧjəm || ȧȧjəm | ||
| Ms. shortening? | |||
|- | |- | ||
| | | 'strawberry' | ||
| '' | | ''epër'' || äpərjek || *ääpərjeex || - || - || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'squirrel' | ||
| '' | | ''evet'' || - || - || - || - || *jiipə(t) || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'fat' | ||
| '' | | ''faggyú'' || - || - || - || - || pooľť || puuť ||style="color:red"| puuť | ||
|- | |- | ||
| | | 'to tire' | ||
| '' | | ''fárad'' || - || - || - || powrəmat- || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'to separate' | ||
| ''fejt'' || || || || || || || | | ''fejt-'' || - || pääj- || pääj- || - || - || - || "paajit-" | ||
|- | |- | ||
| | | 'bridle' | ||
| ''fék'' || || || || || || || | | ''fék'' || || || || || pääk || - || - | ||
| Check Ms. | |||
|- | |- | ||
| | | 'to burst' | ||
| ''fekély'' || || || || || - || - || - | | ''fekély'' || - || - || päxl- || pokl- || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'black' | ||
| ''fekete'' || - || - || - || - || || || | | ''fekete'' || - || - || - || - || peɣtə || peɣtə || '''puutii''' | ||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''fël'' || || || || || || || | | ''fël'' || || || || || || || | ||
| ?? | |||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''fér'' || || || || || - || - || - | | ''fér'' || || || || || - || - || - | ||
| ?? | |||
|- | |- | ||
| | | 'eye of needle, backside' | ||
| '' | | ''fok'' || - || - || pʊ/up || pup || poɣ || pow || pow | ||
| Check EMs. | |||
|- | |- | ||
| | | 'to flow' | ||
| '' | | ''foly-'' || poľćiit- || *poľśt- || polśiit- || poľśət- || - || palťəma- ||style="color:green"| *poɭi- | ||
|- | |- | ||
| | | 'type of duck' | ||
| ''fú'' || - || - || - || - || || || | | ''fú'' || - || - || - || - || paaj || - || - | ||
| Weak. Cf. Sk. *pake? | |||
|- | |- | ||
| | | '(to) stick' | ||
| '' | | ''ful(ánk)'' || - || pulp || pʊlp || - || *puuL- || puutəp || - | ||
| Ms. shortening? | |||
|- | |- | ||
| | | 'grass' | ||
| ''fű'' || || || || || || || | | ''fű'' || pom || #puum || U pom ~<br/>M puum || pum || VVj paam ~<br/>Sgt poom || puum || *poom | ||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''fülik'' || || || || || - || - || - | | ''fülik'' || || || || || - || - || - | ||
| ?? | |||
|- | |- | ||
| | | 'to stick in' | ||
| '' | | ''gyakik'' || - || - || M jɤɤkʷ- || - || V jooɣɯɯ- || - || Kz jaxəs- | ||
|- | | Or H. ~ Fi/Ma *d₂okka- | ||
|- | |- | ||
| | | '(to) plane' | ||
| '' | | dial. ''gyarol-'' || jar || jarə || jar || jor || - || - || - | ||
| std ''gyalu' < ''gyalló'' < *ďarl-ɜw? Ms also *jar-ɣ- 'to plane' | |||
|- | |- | ||
| | | 'root' | ||
| ''gyökér'' || || || || || - || - || - | | ''gyökér''<br/>''gyökere-'' || jükäär || jeekər || jeekʷər || jeekʷar || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'to spit' | ||
| '' | | ''hagyap-'' || - || kuľkəs- || O kuľk- || xuľxas- || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | '(to have) fever' | ||
| '' | | '' hagy(máz)'' || - || - ||style="color:red"| ''xoš'' || - || kaańť- || - || xaaś- | ||
| Or H. ~ PU *kod₂ka 'spirit' (''máz'' < 'sickness'). Kh "C" xoońť- | |||
|- | |- | ||
| | | 'to bend' | ||
| '' | | ''hajol-'' || - || kooj- || xojt- || - || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | 'to drive' | ||
| '' | | ''hajt'' || - || xujt- || kujt- || xujt- || - || - || - | ||
| Cf. PIE *h₂aǵ-? | |||
|- | |- | ||
| | | 'mound; tussock' | ||
| '' | | ''hant'' || - || LM komšəl || - || xoməs || - || - || xoməs | ||
|- | |- | ||
| | | 'woodpecker' | ||
| '' | | ''harkály'' || karkaaj || *koorki || *koorki || xooxra || *kajarkɯɯ || xaxraaj ||style="color:red"| xaŋraa | ||
|- | |- | ||
| | | 'to burst' | ||
| '' | | ''hasad'' || kaśl- || - || xaśl- || xaśl- || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| 'swan' | |||
| '' | | ''hattyú'' || kotaaŋ || *kʷatəŋ || *kʷåtəŋ || xotaŋ || kotəŋ || xotəŋ || xotəŋ | ||
| ''hattyú'' || || || || || || || | |||
| ← Turkic | | ← Turkic | ||
|- | |- | ||
| | | 'to wither; to end' | ||
| ''hërvad'' || - || - || - || - || || || | | ''hërvad'' || - || - || - || - || Tj korəɣɬə- || - || - | ||
| Weak. | |||
|- | |- | ||
| | | '7' | ||
| ''hét'' || || || || || || || | | ''hét'' ||style="color:red"| säät ||style="color:red"| *söät ||style="color:red"| *söät ||style="color:red"| saat || *ɬääpət || taapət || *Lääpət | ||
| ← II, perhaps separately | | ← Toch./II, perhaps separately | ||
|- | |- | ||
| | | 'to get fat' | ||
| '' | | ''híz-'' || koot- || kuut- || U xuut- || xuut- || VV kaatəɣtə- || xoot-tə- || Kz xɔɔt-ɬə- | ||
|- | |- | ||
| | | 'beaver' | ||
| ''hód'' || || || || || - || - || - | | ''hód'' || style="color:red"| końťəl || kʷontəľ || kuńťəľ || xuntəľ || - || - || - | ||
| ← Turkic | | ← Turkic | ||
|- | |- | ||
| "" | | 'near' | ||
| '' | |style="color:green"| ''hoz(zá)'' || - || - || - || - || kuuťəŋ || - || xośaa' | ||
| *ć > z?! | |||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''húz'' || || || || || - || - || - | | ''húz'' || || || || || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''i(afia)'' || || || || || || || | | ''i(afia)'' || || || || || || || | ||
|- | |- | ||
| | | 'small, young' | ||
| ''i(fjú)'' || - || - || - || - || || || | | ''i(fjú)'' || - || - || - || - || ääj || ȧȧj || *ȧȧj | ||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''iránt'' || || || || || || || | | ''iránt'' || || || || || || || | ||
|- | |- | ||
| | | 'joint' | ||
| ''íz'' || - || - || - || - || jöt || jet || ''jiit'' | | ''íz'' || - || - || - || - || jöt || jet || ''jiit'' | ||
| better here than ~ FP *jäsə(n) | | better here than ~ FP *jäsə(n) | ||
|- | |- | ||
| | | 'good' | ||
| ''jó'' || || || || || || || | | ''jó''<br/>''java-'' || jomaas || *jaməs || jåməs || jomas || '''jem''' || '''jem''' || ''jiim'' | ||
| Or Kh. ~ F *imeh | |||
|- | |- | ||
| | | 'to come' | ||
| ''jut'' || || || || || || || | | ''jut-'' || jokt- || *joxʷt- || joxt- || joxt- || *joɣət- || joxət- || joxət- | ||
|- | |- | ||
| | | 'mood; hate' | ||
| ''kedv'' || || || || || || || | | ''kedv'' || - || känt || - || kant || - || *kent || kant | ||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''keserű'' || || || || || - || - || - | | ''keserű'' || || || || || - || - || - | ||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''keshed'' || || || || || || || | | ''keshed'' || || || || || || || | ||
|- | |- | ||
| | | '' | ||
| ''ki'' || || || || || || || | | ''ki'' || || || || || || || | ||
|- | |- | ||
| "" | | '' | ||
| '' | | ''köles'' || || || || || - || - || - | ||
|- | |||
| '' | |||
| ''könnyű'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| 'to hum, moo, growl' | |||
| ''könyörög-'' || - || - || kenɣ- || keenɣ- || *köönəɣ- || ''kenəj-'' || Kz keeni- | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''köszörül'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| 'slow' | |||
| ''lassú'' || || || || || || || | |||
| ?? | |||
|- | |||
| 'loose; wide' | |||
| ''laza'' || - || *laś || *låś || loś ||style="color:green"| ɭať ||style="color:green"| lať ||style="color:green"| *ɭaś | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''lë(ány)'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| 'to step' | |||
| ''lép'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''les'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| 'horse' | |||
| ''ló''<br/>''lova-'' || low || luw || lʊ || luw || ''*looɣ'' || taaw || *Laaw | |||
|- | |||
| 'shin; foot' | |||
| ''loll'' || lʌjəl || *lɤɤl<br/>låjl- || *lɤɤl<br/>låjl- || laaɣəl ||style="color:green"| *ɭaaɣəɭ || laaxəl || - | |||
|- | |||
| 'person' | |||
| ''magyar'',<br/>''megyer'' || mäńćii || *möäńś || *möäńś || maańśi || *maańť || *moońť || *maaś | |||
| *mäńćɜ ~ *mańćɜ ← II *manuš | |||
|- | |||
| 'willow' | |||
| ''malát'' || - || - || - || - || *maɣLïï || *maxtə || *moxLa | |||
|- | |||
| 'palm' | |||
| ''marok'' || - || - || - || - || muurəs || ''muurəs'' || - | |||
|- | |||
| 'to dive' | |||
| ''márt-'' || moors- || *muurs- || muurs- || muurs- || *maraa- || *mar- || *mar- | |||
|- | |||
| 'warm' | |||
| ''meleg'' || määliit || *möältəp || *möältəp || maaltip ||style="color:green"| *meeɭəŋk || - ||style="color:green"| *meeɭək | |||
|- | |||
| 'to be proper; to fit' | |||
| ''mélt-'' || - || - || - || - || meel- || - || - | |||
|- | |||
| 'deep' | |||
| ''mély'' || mäl ~<br/>miľ || mil || mil || mil || *meL || met || *mäL | |||
| P. '''ńiľ''' | |||
|- | |||
| 'stallion; herd' | |||
| ''mén'' || - || - || - || - || - || - || maanəŋ | |||
| Weak. | |||
|- | |||
| 'to tear' | |||
| ''mënyül-'' || mänəmt- || *mänəmt- || *määnəmt- || manəm- || - || *meneemə- ||style="color:green"| *meeɳəm- | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''mer'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''mered'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''mese'' || - || - || - || - || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''mét(háló)'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''meztelen'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| "to smile" | |||
| ''mosolyog'' || mos- || mus- || mʊsət- || musat- || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''-nÁl'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| "sun, day" | |||
| ''nap'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''nevet'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| "woods, hurdle; to bind" | |||
|style="color:red"| ''nyék'' || - || neew- || neeɣ- || neeɣ- || - || neewəj || - | |||
| ''k'' ~ *ɣ?? Semantics wtf? Cf Mong. *neke- "to weave" | |||
|- | |||
| "to pull" | |||
| ''nyer'' || ńärəmt- || ńir- || ''ńerəmt-'' || - || ńer- || ńer- || *ńär- | |||
|- | |||
| "8" | |||
| ''nyolc'' || ńolalu || ńallow || ńållåw || ńoləlow || ńɯɯLəɣ || ńiitə || *ńiiɣəL | |||
| Check Ms. Cf. PU *neljä "4"?! | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''oldal'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''ólom'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''olt'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| "whip" | |||
| ''ostor'' || aśtər || - || oośtər || oośtər || - || - || - | |||
| ← II | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''óv'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''óv'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''ragad'' || - || - || - || - || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''rajta'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''rokkan'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| "to kick; to wade" | |||
| ''rúg'' || - || - || - || - || '''röŋkää-''' || roŋk- || ruuŋk- | |||
| Weak. Check Kh. | |||
|- | |||
| "(to) press" | |||
| ''sajtó'' || - || - || - || - || - || čuujət- || *šoojLə- | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''-sÁg'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| "rapids" | |||
|style="color:red"| ''sellő'' || särľii || särlə || (-) || saarla || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''sötét'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''süpped'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''süt'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| "adze" | |||
| ''szalu'' || - || - || - || sowli || *suuɣəL || ''sooxət'' || - | |||
|- | |||
| "stem, leg" | |||
| ''szár'' || sar || sar || sår || sor || *so₂r || suur || *soor | |||
|- | |||
| "to turn" | |||
| ''szédül'' || - || - || säjɣ- || - || seejəɣ- || '''sajɣ-''' || - | |||
|- | |||
| "peg" | |||
| ''szëg'' || süŋ || *säŋkʷə || "KL" säŋkʷ || saŋkʷ || - || - || - | |||
| ← II *śaŋku | |||
|- | |||
| "edge" | |||
| ''szél'' || - || - || seel || seel || *siiL || - || *siiL | |||
|- | |||
| "salt" | |||
| ''szik'' || ćik || śäx || śäx || (-) || - || - || - | |||
|- | |||
| "word" | |||
| ''szó'' || - || - || "sauŋ" || sow || *soɣ || sox || sox | |||
| ← Turkic | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''szorgalom'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''szőke'' || - || - || - || - || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''szőr'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''szül'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''táj'' || - || - || - || - || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''tál'' || || || || || - || - || - | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''táltos'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''tekint'' || - || - || - || - || || || | |||
|- | |||
| "place" | |||
| ''tér'' || - || - || - || - || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''téved'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| '' | |||
| ''tidó'' || || || || || || || | |||
|- | |||
| "throat" | |||
| ''torok'' || tor || tur || tʊr || tur || tuur || tüür || *tuur | |||
|- | |- | ||
| "fire" | | "fire" | ||
Line 265: | Line 476: | ||
| Cf. Mongolian ''tǖdeg'' "bonfire" | | Cf. Mongolian ''tǖdeg'' "bonfire" | ||
|- | |- | ||
| "" | | "to despise; to puke" | ||
| '''' || || || || || || || | |style="color:red"| ''utál'' || - || åjt- || ajt- || aajət- || *aaɣət- || aaxət- || *aaxət- | ||
| Bad. Maybe FP *oksə- ~ Ms *ɤɤjət- → Kh? | |||
|- | |||
| "grandparent; woman" | |||
| ''ük'' || ''jükää'' || P jeek || U eekʷə || eekʷa || - || - || - | |||
|- | |||
| "animal mother" | |||
| ''üsző'' || - || - || - || - || V ees || - || O ȧs | |||
|- | |||
| "to wait" | |||
| ''vár'' || oor- || P wur-- || uur- || uur- || - || - || - | |||
|- | |||
| "kidney; penis" | |||
| ''vese'' || üćəw || P wäśəɣ || U wääśəj || wośiɣ || - || - || - | |||
| Weak. | |||
|- | |||
| "pole" | |||
| ''záp'' ||style="color:green"| šapəl || P <span style="color:green">šoplə</span> || *soopəl || soopla || - || - || - | |||
|- | |||
| "corner" | |||
| ''zug'' ~ <br/>''szug'' || - || - || - || - || soŋ || soŋ || ''suuŋ'' | |||
|- | |||
| "to shrink" | |||
| ''zsugorodik'' || ćäŋkʷər- || P śaŋkər- ~<br/>LM śuŋkər- || śiŋkər- || śuŋkər- || - || - || - | |||
|- | |||
! colspan="9"| Cases with ''g'' ~ *ɣ | |||
|- | |||
| "branch" | |||
| ''ág'' || taw || *taɣ || *tåɣ || tow || *ɬaɣʷɯɯ || tawə || *Lowə | |||
| (Fi. ''hanka'' ← Gmc) | |||
|- | |||
| "to drip" | |||
|style="color:red"| '''''buzog-''''' || pask- || *pɤɤss- || *pɤɤsɣ- || paasɣ- || *paasəɣ- || *poosɣə- || *paasii- | |||
| cf. WU #piśa- "drop"?! | |||
|- | |||
| "to grasp" | |||
| ''fog'' || pow- || puw- || pʊw- || puw- || - || - || - | |||
| cf. F *püü-tä- 'to catch'! | |||
|- | |||
| "saddle" | |||
|style="color:red"| ''nyerëg'' || näwrää || ''*naaɣər'' || ''nåɣər'' || - || nööɣər || - || - | |||
|- | |||
| "to race; to gallop; jump" | |||
| ''száguld-'' ||style="color:green"| šoom- ||style="color:green"| šuum- ||style="color:green"| *šuum- || - || *saaɣəL(t)-<br/>*suuɣəm || *saaxət(t)-<br/>*sooxəm || *saaxəlt-<br/>*sooxəm | |||
| Kaz. ''sixəɬ-'' | |||
|- | |||
| "quiver" | |||
| ''tëgëz'' || - || P tääwt || täwt || tawt || tüüɣət || tiiwət || *tiiwət | |||
|- | |||
! colspan="9"| Derivational cases | |||
|- | |||
| "hay padding" | |||
| ''alom'' || - || - || - || - || *ɯɯLəm || iitəm || *iiLəm | |||
| < PU *ëla-ma | |||
|- | |||
| "cover" | |||
| ''fëdél'' || - || || *päntəl || '''päntəl''' || - || - || - | |||
| from PU *pintä- "to cover" > ''fëd-'', *pänt- | |||
|- | |||
! colspan="9"| Cognates elsewhere in Uralic known by now (from Honti '97) | |||
|- | |||
| "hip, butt" | |||
| ''ágyék'' || ońćii || *uńś || uńś || *uuńś || - || - || - | |||
| PU *onśa "meat, part"; ← II | |||
|- | |||
| "to listen" | |||
| †hadl- || kʷantaal- || *koontl- || *koontl- || xoontl- || *kuuntəɣL- || xuuntt- || - | |||
| PU *konta-lə- (cf. F. *kuuntëlë-) | |||
|- | |||
| "to step on; to climb" | |||
| ''hág-'' || kʌʌŋk- || *kɤɤŋk- || *kɤɤŋk- || xaaŋx- || VV kaaŋət-|| xooŋx- || *xooŋx- | |||
| PU *këŋkə- "to climb". Surgut ''kuuŋət-'' | |||
|- | |||
| "hair" | |||
| ''haj'' || - || kooj || U xooj || xooj || - || - || - | |||
| PU *kajə "stalk (of grass etc.)" | |||
|- | |||
| "footprint; to press" | |||
| ''nyom'' || ńal- || - || ńåləmt- || ńol- || *ńoLt- || ńattə- || *ńaLt- | |||
| PU *ńulə-(mɜ-). Cf Ma. *nʊmərɣə- | |||
|- | |||
! colspan="9"| Rejectable | |||
|- | |||
| 'to follow tracks' | |||
| ''kísér'' || - || - || - || - || köť- || köť- || *kuuś- | |||
| Kh better < *küjɜ- (StUE4) | |||
|- | |||
| 'smoke' | |||
| ''füst'' || - || *pašəm || *påšəm || posim || - || - || *poosəŋ | |||
| Hu better ← Iranian (and Kh. ← EMs?) | |||
|} | |} | ||
Latest revision as of 19:05, 25 February 2017
A table of Common Ugric vocabulary scavenged from various sources.
To gage the distribution and regularity of these, I'm listing the main varieties of Mansi and Khanty separately.
(Methodological note: in most previous research, a Hungarian reflex has been considered necessary for considering a word to be Common Ugric — although the existence of Ob-Ugric as a separate branch has never been demonstrated.)
Word | Hungarian | SMs | WMs | EMs | NMs | EKh | SKh | NKh | Notes |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
'to stick into' | akad- | takn- | - | *tåxn- | taxn- | *ɬooɣɯɯn- | tooxən- | *tooxən- | Hu. *ʊ > a / _[-VCD]? |
'to bild; to fix' | alkot- | alt- | olt- | oolt- | oolt- | *aaLt- | *oottə- | *aaLtə- | |
által | ?? | ||||||||
'father' | apa | cf. PU *ëppə 'father-in-law' > HU ipa | |||||||
'stream; lake' | ár | - | tuur | tuur | tuur(†ə) | *ɬaar | toor | *Laar | ← II; cf. Fi. sarajas, P. *šoor. VS tur |
ara | - | - | - | - | |||||
'younger mtrnl relat.' | ara | - | LM oår | - | oor | ooľii | *oorti | ||
'gold; copper' | arany | tarəń | *tariń | tårəń | - | *ɬoorńə | - | - | ← II |
aszik | ?? | ||||||||
'valley, †river; to dry' | aszó | taaš- | tooš- | tooš- | toos- | *soos | sas | *sas | From StarLing. Cf. BSl *saušas 'dry'! |
'to swear; to say' | átkoz | - | - | - | - | aat- | - | - | Weak. |
atval | - | - | - | - | |||||
'to wet; to dive' | áz- | - | - | - | - | *ɬastə- | tastə- | Kz ɬostə- | z : s? ∅z : st?? |
bërke | - | - | - | ?? | |||||
csigolya | ?? | ||||||||
'sprout' | csíra | ćürkiit- | śirk | śɪrk | śirka | - | - | - | cf. Fi. sirkka?! |
csókol | - | - | - | ||||||
'knot' | cseg ~ csög |
- | śäŋkəl | śiŋkəl-t- | - | - | - | - | Or Hu ~ P+Kh *ćuŋə 'finger joint'? P *džek 'block'?? |
csuhé | |||||||||
'to thro' | †tob- | - | - | - | toomp- | - | - | - | Weak, onomat.? Std H dob- |
'hill, island' | domb | toomp | to/ump | tomp | tomp | - | - | - | Bad |
'dog' | ëb | äämp | *öämp | *öämp | aamp | äämp | ȧȧmp | *ȧȧmp | |
'to harden' | edz- | - | - | *öät- | - | äät- | aat- | aat-- | also cf. Kh *ii₂təp 'steel' |
'inside; at home' | *jʊ- | jüw | jüw | juw | juw | jooɣ | jox | joxii | |
'blade' | él | iľmət | iľəm | iľəm | eelmi | - | - | - | Ms. shortening? |
'to mix' | elegyëdik | tilt- | teelit- | U telit- | teel(iɣt)- | *ɬiiLəɣtə- | - | *LiiL(ət)- | |
'other side' | elv | äləm | *öäləm | *öäləm | aaləm | J aaɬəm | aatəm | - | |
'to caress; to kiss' | enyel(ëg-) | üńəwl- | ińjəl- | ińəjl- | ańiɣl- | - | - | - | |
'glue' | enyv | iľəm | P iľəm ~ VS jeeľəm |
iľəm | eeľəm | eejəm | ȧȧjəm | ȧȧjəm | Ms. shortening? |
'strawberry' | epër | äpərjek | *ääpərjeex | - | - | - | - | - | |
'squirrel' | evet | - | - | - | - | *jiipə(t) | - | - | |
'fat' | faggyú | - | - | - | - | pooľť | puuť | puuť | |
'to tire' | fárad | - | - | - | powrəmat- | - | - | - | |
'to separate' | fejt- | - | pääj- | pääj- | - | - | - | "paajit-" | |
'bridle' | fék | pääk | - | - | Check Ms. | ||||
'to burst' | fekély | - | - | päxl- | pokl- | - | - | - | |
'black' | fekete | - | - | - | - | peɣtə | peɣtə | puutii | |
fël | ?? | ||||||||
fér | - | - | - | ?? | |||||
'eye of needle, backside' | fok | - | - | pʊ/up | pup | poɣ | pow | pow | Check EMs. |
'to flow' | foly- | poľćiit- | *poľśt- | polśiit- | poľśət- | - | palťəma- | *poɭi- | |
'type of duck' | fú | - | - | - | - | paaj | - | - | Weak. Cf. Sk. *pake? |
'(to) stick' | ful(ánk) | - | pulp | pʊlp | - | *puuL- | puutəp | - | Ms. shortening? |
'grass' | fű | pom | #puum | U pom ~ M puum |
pum | VVj paam ~ Sgt poom |
puum | *poom | |
fülik | - | - | - | ?? | |||||
'to stick in' | gyakik | - | - | M jɤɤkʷ- | - | V jooɣɯɯ- | - | Kz jaxəs- | Or H. ~ Fi/Ma *d₂okka- |
'(to) plane' | dial. gyarol- | jar | jarə | jar | jor | - | - | - | std gyalu' < gyalló < *ďarl-ɜw? Ms also *jar-ɣ- 'to plane' |
'root' | gyökér gyökere- |
jükäär | jeekər | jeekʷər | jeekʷar | - | - | - | |
'to spit' | hagyap- | - | kuľkəs- | O kuľk- | xuľxas- | - | - | - | |
'(to have) fever' | hagy(máz) | - | - | xoš | - | kaańť- | - | xaaś- | Or H. ~ PU *kod₂ka 'spirit' (máz < 'sickness'). Kh "C" xoońť- |
'to bend' | hajol- | - | kooj- | xojt- | - | - | - | - | |
'to drive' | hajt | - | xujt- | kujt- | xujt- | - | - | - | Cf. PIE *h₂aǵ-? |
'mound; tussock' | hant | - | LM komšəl | - | xoməs | - | - | xoməs | |
'woodpecker' | harkály | karkaaj | *koorki | *koorki | xooxra | *kajarkɯɯ | xaxraaj | xaŋraa | |
'to burst' | hasad | kaśl- | - | xaśl- | xaśl- | - | - | - | |
'swan' | hattyú | kotaaŋ | *kʷatəŋ | *kʷåtəŋ | xotaŋ | kotəŋ | xotəŋ | xotəŋ | ← Turkic |
'to wither; to end' | hërvad | - | - | - | - | Tj korəɣɬə- | - | - | Weak. |
'7' | hét | säät | *söät | *söät | saat | *ɬääpət | taapət | *Lääpət | ← Toch./II, perhaps separately |
'to get fat' | híz- | koot- | kuut- | U xuut- | xuut- | VV kaatəɣtə- | xoot-tə- | Kz xɔɔt-ɬə- | |
'beaver' | hód | końťəl | kʷontəľ | kuńťəľ | xuntəľ | - | - | - | ← Turkic |
'near' | hoz(zá) | - | - | - | - | kuuťəŋ | - | xośaa' | *ć > z?! |
húz | - | - | - | ||||||
i(afia) | |||||||||
'small, young' | i(fjú) | - | - | - | - | ääj | ȧȧj | *ȧȧj | |
iránt | |||||||||
'joint' | íz | - | - | - | - | jöt | jet | jiit | better here than ~ FP *jäsə(n) |
'good' | jó java- |
jomaas | *jaməs | jåməs | jomas | jem | jem | jiim | Or Kh. ~ F *imeh |
'to come' | jut- | jokt- | *joxʷt- | joxt- | joxt- | *joɣət- | joxət- | joxət- | |
'mood; hate' | kedv | - | känt | - | kant | - | *kent | kant | |
keserű | - | - | - | ||||||
keshed | |||||||||
ki | |||||||||
köles | - | - | - | ||||||
könnyű | |||||||||
'to hum, moo, growl' | könyörög- | - | - | kenɣ- | keenɣ- | *köönəɣ- | kenəj- | Kz keeni- | |
köszörül | - | - | - | ||||||
'slow' | lassú | ?? | |||||||
'loose; wide' | laza | - | *laś | *låś | loś | ɭať | lať | *ɭaś | |
lë(ány) | |||||||||
'to step' | lép | ||||||||
les | |||||||||
'horse' | ló lova- |
low | luw | lʊ | luw | *looɣ | taaw | *Laaw | |
'shin; foot' | loll | lʌjəl | *lɤɤl låjl- |
*lɤɤl låjl- |
laaɣəl | *ɭaaɣəɭ | laaxəl | - | |
'person' | magyar, megyer |
mäńćii | *möäńś | *möäńś | maańśi | *maańť | *moońť | *maaś | *mäńćɜ ~ *mańćɜ ← II *manuš |
'willow' | malát | - | - | - | - | *maɣLïï | *maxtə | *moxLa | |
'palm' | marok | - | - | - | - | muurəs | muurəs | - | |
'to dive' | márt- | moors- | *muurs- | muurs- | muurs- | *maraa- | *mar- | *mar- | |
'warm' | meleg | määliit | *möältəp | *möältəp | maaltip | *meeɭəŋk | - | *meeɭək | |
'to be proper; to fit' | mélt- | - | - | - | - | meel- | - | - | |
'deep' | mély | mäl ~ miľ |
mil | mil | mil | *meL | met | *mäL | P. ńiľ |
'stallion; herd' | mén | - | - | - | - | - | - | maanəŋ | Weak. |
'to tear' | mënyül- | mänəmt- | *mänəmt- | *määnəmt- | manəm- | - | *meneemə- | *meeɳəm- | |
mer | |||||||||
mered | |||||||||
mese | - | - | - | - | |||||
mét(háló) | |||||||||
meztelen | - | - | - | ||||||
"to smile" | mosolyog | mos- | mus- | mʊsət- | musat- | - | - | - | |
-nÁl | - | - | - | ||||||
"sun, day" | nap | ||||||||
nevet | - | - | - | ||||||
"woods, hurdle; to bind" | nyék | - | neew- | neeɣ- | neeɣ- | - | neewəj | - | k ~ *ɣ?? Semantics wtf? Cf Mong. *neke- "to weave" |
"to pull" | nyer | ńärəmt- | ńir- | ńerəmt- | - | ńer- | ńer- | *ńär- | |
"8" | nyolc | ńolalu | ńallow | ńållåw | ńoləlow | ńɯɯLəɣ | ńiitə | *ńiiɣəL | Check Ms. Cf. PU *neljä "4"?! |
oldal | |||||||||
ólom | - | - | - | ||||||
olt | |||||||||
"whip" | ostor | aśtər | - | oośtər | oośtər | - | - | - | ← II |
óv | |||||||||
óv | - | - | - | ||||||
ragad | - | - | - | - | |||||
rajta | - | - | - | ||||||
rokkan | |||||||||
"to kick; to wade" | rúg | - | - | - | - | röŋkää- | roŋk- | ruuŋk- | Weak. Check Kh. |
"(to) press" | sajtó | - | - | - | - | - | čuujət- | *šoojLə- | |
-sÁg | - | - | - | ||||||
"rapids" | sellő | särľii | särlə | (-) | saarla | - | - | - | |
sötét | |||||||||
süpped | - | - | - | ||||||
süt | - | - | - | ||||||
"adze" | szalu | - | - | - | sowli | *suuɣəL | sooxət | - | |
"stem, leg" | szár | sar | sar | sår | sor | *so₂r | suur | *soor | |
"to turn" | szédül | - | - | säjɣ- | - | seejəɣ- | sajɣ- | - | |
"peg" | szëg | süŋ | *säŋkʷə | "KL" säŋkʷ | saŋkʷ | - | - | - | ← II *śaŋku |
"edge" | szél | - | - | seel | seel | *siiL | - | *siiL | |
"salt" | szik | ćik | śäx | śäx | (-) | - | - | - | |
"word" | szó | - | - | "sauŋ" | sow | *soɣ | sox | sox | ← Turkic |
szorgalom | |||||||||
szőke | - | - | - | - | |||||
szőr | - | - | - | ||||||
szül | - | - | - | ||||||
táj | - | - | - | - | |||||
tál | - | - | - | ||||||
táltos | |||||||||
tekint | - | - | - | - | |||||
"place" | tér | - | - | - | - | ||||
téved | |||||||||
tidó | |||||||||
"throat" | torok | tor | tur | tʊr | tur | tuur | tüür | *tuur | |
"fire" | tűz tüze- |
täwət | *töäwt | *töäwt | - | *töɣət | *tüüt | *tuut | Cf. Mongolian tǖdeg "bonfire" |
"to despise; to puke" | utál | - | åjt- | ajt- | aajət- | *aaɣət- | aaxət- | *aaxət- | Bad. Maybe FP *oksə- ~ Ms *ɤɤjət- → Kh? |
"grandparent; woman" | ük | jükää | P jeek | U eekʷə | eekʷa | - | - | - | |
"animal mother" | üsző | - | - | - | - | V ees | - | O ȧs | |
"to wait" | vár | oor- | P wur-- | uur- | uur- | - | - | - | |
"kidney; penis" | vese | üćəw | P wäśəɣ | U wääśəj | wośiɣ | - | - | - | Weak. |
"pole" | záp | šapəl | P šoplə | *soopəl | soopla | - | - | - | |
"corner" | zug ~ szug |
- | - | - | - | soŋ | soŋ | suuŋ | |
"to shrink" | zsugorodik | ćäŋkʷər- | P śaŋkər- ~ LM śuŋkər- |
śiŋkər- | śuŋkər- | - | - | - | |
Cases with g ~ *ɣ | |||||||||
"branch" | ág | taw | *taɣ | *tåɣ | tow | *ɬaɣʷɯɯ | tawə | *Lowə | (Fi. hanka ← Gmc) |
"to drip" | buzog- | pask- | *pɤɤss- | *pɤɤsɣ- | paasɣ- | *paasəɣ- | *poosɣə- | *paasii- | cf. WU #piśa- "drop"?! |
"to grasp" | fog | pow- | puw- | pʊw- | puw- | - | - | - | cf. F *püü-tä- 'to catch'! |
"saddle" | nyerëg | näwrää | *naaɣər | nåɣər | - | nööɣər | - | - | |
"to race; to gallop; jump" | száguld- | šoom- | šuum- | *šuum- | - | *saaɣəL(t)- *suuɣəm |
*saaxət(t)- *sooxəm |
*saaxəlt- *sooxəm |
Kaz. sixəɬ- |
"quiver" | tëgëz | - | P tääwt | täwt | tawt | tüüɣət | tiiwət | *tiiwət | |
Derivational cases | |||||||||
"hay padding" | alom | - | - | - | - | *ɯɯLəm | iitəm | *iiLəm | < PU *ëla-ma |
"cover" | fëdél | - | *päntəl | päntəl | - | - | - | from PU *pintä- "to cover" > fëd-, *pänt- | |
Cognates elsewhere in Uralic known by now (from Honti '97) | |||||||||
"hip, butt" | ágyék | ońćii | *uńś | uńś | *uuńś | - | - | - | PU *onśa "meat, part"; ← II |
"to listen" | †hadl- | kʷantaal- | *koontl- | *koontl- | xoontl- | *kuuntəɣL- | xuuntt- | - | PU *konta-lə- (cf. F. *kuuntëlë-) |
"to step on; to climb" | hág- | kʌʌŋk- | *kɤɤŋk- | *kɤɤŋk- | xaaŋx- | VV kaaŋət- | xooŋx- | *xooŋx- | PU *këŋkə- "to climb". Surgut kuuŋət- |
"hair" | haj | - | kooj | U xooj | xooj | - | - | - | PU *kajə "stalk (of grass etc.)" |
"footprint; to press" | nyom | ńal- | - | ńåləmt- | ńol- | *ńoLt- | ńattə- | *ńaLt- | PU *ńulə-(mɜ-). Cf Ma. *nʊmərɣə- |
Rejectable | |||||||||
'to follow tracks' | kísér | - | - | - | - | köť- | köť- | *kuuś- | Kh better < *küjɜ- (StUE4) |
'smoke' | füst | - | *pašəm | *påšəm | posim | - | - | *poosəŋ | Hu better ← Iranian (and Kh. ← EMs?) |
Sources
- Honti, László. Az ugor alapnyelv kérdézéhez. Budapest, 1997.
- UEW = Rédei, Karoly. Uralisches Etymologisches Wörterbuch. 1988.